Błogosławiony Wincenty Kadłubek
Tradycja przekazana przez Jana Długosza przypisuje mu szlacheckie pochodzenie, miał wywodzić się z rodu Różyców (pieczętujących się herbem Poraj), a jego ojcem miał być komes Stefan. Inna tradycja, wynikająca przede wszystkim z pospolicie brzmiącego przezwiska, przypisuje mu chłopski rodowód. Współcześni historycy odrzucają oba przekazy, aczkolwiek istnieje zgodność co do tego, że Kadłubek wywodził się z rycerstwa (z rodu Łabędziów lub Lisów).

Pierwsze nauki pobierał w katedralnej szkole krakowskiej pod kierunkiem Amileusza. Wspierał kolegiatę w Kielcach i katedrę w Krakowie. Szczególnie troszczył się o klasztory cysterskie w Jędrzejowie, Sulejowie i Koprzywnicy i bożogrobców w Miechowie, zwiększając ich uposażenie.

W latach 1167-1185 studiował nauki wyzwolone i prawo w Paryżu lub Bolonii. Nie ma pewności, czy ukończył swoją naukę tytułem magistra, czy też określenie Mistrz (łacińskie magister), towarzyszące jego imieniu jest związane z przypisywaną mu funkcją opiekuna szkoły katedralnej na Wawelu.

W 1215 roku był jednym z ojców soborowych na IV Soborze Laterańskim[2].

Był jednym z dwóch (obok Henryka Kietlicza) przywódców obozu reformatorskiego w polskim Kościele dążącego m.in. do wprowadzenia celibatu i uniezależnienia się Kościoła od władzy świeckiej[potrzebne źródło]. Wobec upadku politycznego tego obozu w 1217 zrezygnował z biskupstwa krakowskiego i rozpoczął życie zakonne. Wybrał więc cieszące się wielką sławą opactwo w Jędrzejowie. Drogę z Krakowa do Jędrzejowa przeszedł pieszo. Mnisi jędrzejowscy mieli powitać go około kilometr od klasztoru, o czym przypomina usypany później na tym miejscu Kopiec spotkania.

Na polecenie księcia Kazimierza II Sprawiedliwego spisał po łacinie liczące cztery księgi dzieło pt. Kronika polska, które stanowi główne, aczkolwiek niezbyt wiarygodne źródło historii dziejów Polski tamtego okresu. W kronice tej podkreśla głównie moralny wymiar opisywanych wydarzeń.